Η “Κραυγή” του Νορβηγού Έντβαρτ Μουνκ είναι μία σειρά από εξπρεσιονιστικούς ζωγραφικούς πίνακες, που απεικονίζουν μια αγωνιούσα μορφή με φόντο έναν ουρανό σε χρώμα κόκκινο του αίματος.
Θεωρείται από μερικούς πως συμβολίζει το ανθρώπινο είδος κάτω από τη συντριβή του υπαρξιακού τρόμου.
Το τοπίο στο υπόβαθρο είναι το Οσλοφγιόρντ, όπως αυτό φαίνεται από το λόφο του Έκεμπεργκ (Ekeberg), στο Όσλο (τότε Κριστιάνια) της Νορβηγίας.
Πρόκειται για μία από τις πιο ενοχλητικές και τρομερές εικόνες στην ιστορία της Μοντέρνας Τέχνης.
Πολλοί έχουν προσπαθήσει να καταλάβουν γιατί βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση η μορφή του πίνακα, όμως, τελικά το 2004 κατάφερε κάποιος να δώσει μια απάντηση. Αμειρκανοί αστρονόμοι κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο Μούνκ είχε ζωγραφίσει έναν ουρανό με έντονο χρώμα λόγω της ηφαιστειακής έκρηξης του Krakatoa του 1883.
Η απάντηση αυτή ήταν μεν ενδιαφέρουσα, αλλά δεν ήταν και τόσο σωστή
Στις 24 Απριλίου επιστήμονες αφού μελέτησαν την “Κραυγή“, αλλά και τα καιρικά φαινόμενα, παρουσίασαν τα εκπληκτικά αποτελέσματα στη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών στη Βιέννη.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν στη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών στη Βιέννη αναφέρεται πως ο πίνακας δείχνει τα σπάνια σύννεφα «μαργαριτάρια» που βλέπει κανείς πάνω από το Όσλο.
Όπως ανέφερε στους δημοσιογράφους στην Βιέννη η Έλεν Μουρί, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, μια ηφαιστειακή έκρηξη δεν αποδίδει την κυρτότητα των σύννεφων που έχει σχεδιάσει ο Μουνκ.
Ακόμη, έντονα ηλιοβασιλέματα παραμένουν για αρκετά χρόνια μετά από μία ηφαιστειακή έκρηξη.
Τα σύννεφα αυτά, γενικότερα, απαιτούν ασυνήθιστες συνθήκες για να σχηματιστούν. Θέλουν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στην ατμόσφαιρα, σε ζώνη μεγάλου υψομέτρου περίπου 20-30 χιλιομέτρων και τείνουν να εμφανίζονται σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη το χειμώνα.
Σε μια σελίδα στο ημερολόγιό του με την ένδειξη Νίκαια 22.01.1892, ο Μουνκ περιγράφει την έμπνευσή του για τον αρχικό πίνακα:
“Περπατούσα σ’ ένα μονοπάτι με δυο φίλους, ο ήλιος έπεφτε, και ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν αίμα. Σταμάτησα, νιώθοντας εξαντλημένος, και στηρίχτηκα στο φράχτη. Αίμα και γλώσσες φωτιάς πάνω από το μαύρο-μπλε φιόρδ και την πόλη. Οι φίλοι μου προχώρησαν, κι εγώ έμεινα εκεί τρέμοντας από την αγωνία. Κι ένιωσα ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό να διαπερνά τη φύση”.
Λίγα λόγια για τον Έντβαρτ Μουνκ
Το 1892, ο Μουνκ διατύπωσε τον χαρακτηριστικό του, πρωτότυπο συνθετο-αισθητισμό, όπως βλέπουμε στη «Mελαγχολία», στην οποία το χρώμα είναι το «φορτωμένο» στοιχείο. Tο 1893 δημιούργησε την «Κραυγή», το διασημότερο έργο του.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890 o Μουνκ υιοθέτησε ένα ρηχό εικονογραφικό στυλ, ελάχιστο σκηνικό για τις φιγούρες του. Δεδομένου ότι οι πόζες του επιλέγονται για να παραγάγουν τις πιο πειστικές εικόνες των καταστάσεων του μυαλού και ψυχολογικών καταστάσεων (Ashes), οι φιγούρες μεταδίδουν μια μνημειακή, στατική ποιότητα.
Το 1892, η ένωση των καλλιτεχνών του Βερολίνου προσκάλεσε τον Μουνκ στην Έκθεση του Νοεμβρίου. Τα έργα του προκάλεσαν πικρή διαμάχη και μετά από μια εβδομάδα η έκθεση έκλεισε. Στο Βερολίνο, τότε κέντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο Μουνκ ενσωματώθηκε σε έναν διεθνή κύκλο συγγραφέων, καλλιτεχνών και κριτικών, συμπεριλαμβανομένου του Σουηδού δραματουργού Αύγουστου Στρίντμπεργκ.
Στην αλλαγή του αιώνα, ο Μουνκ πειραματίστηκε με ποικίλα νέα μέσα (φωτογραφία, λιθογραφία και ξυλογραφία), επαναλαμβάνοντας σε πολλές περιπτώσεις τα παλαιότερα καλολογικά στοιχεία του.
Το φθινόπωρο του 1908 η αδυναμία του Μουνκ, συνδεδεμένη με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, άρχισε να γίνεται πιο οξεία. Βασανιζόμενος από τις παραισθήσεις του και από μανία καταδίωξης, εισήχθη στην κλινική του Dr. Daniel Jacobson. Η θεραπεία στην οποία υποβλήθηκε ο Μουνκ για τους επόμενους οκτώ μήνες περιελάμβανε δίαιτα και «ηλέκτριση» (μια τότε μοντέρνα θεραπεία για τα νευρικά συμπτώματα, που δεν πρέπει να συγχέεται με το ηλεκτροσόκ). Η παραμονή του Μουνκ στο νοσοκομείο σταθεροποίησε την προσωπικότητά του και μετά την επιστροφή του στη Νορβηγία το 1909 παρουσίασε περισσότερο ενδιαφέρον για τα θέματα φύσης· η εργασία του έγινε πιο ζωηρόχρωμη και λιγότερο απαισιόδοξη.
Στη δεκαετία του ’30 και τη δεκαετία του ’40, οι Ναζί θεώρησαν τα έργα του «εκφυλισμένη τέχνη» και αφαίρεσαν τη δουλειά του από τα γερμανικά μουσεία. Ο Μουνκ πληγώθηκε βαθιά, καθώς είχε αρχίσει να αισθάνεται τη Γερμανία σαν την δεύτερη πατρίδα του.
Έχτισε ένα στούντιο και ένα σπίτι στο κτήμα Ekely στο Skøyen του Όσλο, όπου και πέρασε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του. Πέθανε εκεί στις 23 Ιανουαρίου 1944, έναν μήνα μετά από τα 80ά γενέθλιά του.
“Από το σάπιο σώμα μου θα ανθίσουν λουλούδια και θα είμαι μέσα τους και αυτή είναι η αιωνιότητα”. – Edvard Munch
